مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی با تاکید بر ضرورت آگاهی مردم از برنامههای مدیریت منابع آب این استان گفت: آب محور توسعه استان است و جامعه باید از چالشها و اولویتهای این بخش آگاه باشد.
به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی، مهندس "علیرضا عامری"به مناسبت هفته پاسداشت منابع آب، در جمع خبرنگاران افزود: اطلاع رسانی لازمه پیشبرد برنامه های مدیریت منابع آب استان و تحقق اهداف آن است.
او خواستار توجه عمومی به ضرورتهای مدیریت آب استان شد و گفت: مردم برای حفظ این منابع حیاتی برای نسلهای آینده باید به توصیه های مدیران منابع آب استان توجه کنند.
وی گفت: افزایش راندمان آبیاری، بهبود و رعایت الگوی کشت، پیشگیری ازتوسعه بی رویه زمین های کشاورزی و باغات بدون توجه به مقدار منابع آب موارد بسیار مهمی است که باید کشاورزان به آنها توجه داشته باشند.
او همچنین توجه به بستر و حریم جریان رودخانه ها و پرهیز از تجاوز به این حریم را در حفظ محیط زیست و پیشگیری از خسارات هنگفت سیلابها بسیار مهم خواند و خواستار رعایت این مهم توسط مردم و تاکید بر آن توسط مسوولان شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی میانگین بارندگی در خراسان شمالی را 294 میلیمتر و سرانه آب در این استان را سه هزار متر مکعب در سال ذکر کرد. او گفت: این رقمها در کشور به ترتیب 251 میلیمتر و حدود دو هزار متر مکعب است.
وی افزود: حجم منابع آب تجدیدپذیر استان دو میلیارد و 420 میلیون متر مکعب است که یک میلیارد و 630 میلیون متر مکعب از این مقدار آبهای سطحی استان را تشکیل می دهد و 790 میلیون متر مکعب نیز آبخوانهای زیر زمینی را تغذیه می کند.
مهار و توزیع منابع آب
مهندس عامری گفت: تاکنون با ساخت پنج سد حدود 10 درصد آبهای سطحی استان یعنی حدود 163 میلیون متر مکعب آب در سال مهار شده است.
وی افزود: علاوه بر مقدار آب مهار شده توسط سدهای استان، 68 درصد آبهای سطحی استان نیز به مقدار یک میلیارد 111 میلیون متر مکعب در داخل استان مورد استفاده قرار می گیرد و حدود 22 درصد آب نیز از استان خارج می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی گفت: چهار سد جدید در این استان در حال ساخت و پنج سد دیگر نیز در دست مطالعه است.
وی افزود: توان تنظیم آبهای سطحی توسط پنج سد در حال بهره برداری در استان را بیش از 160 میلیون متر مکعب در سال ذکر کرد و افزود: با ساخت سدهای در دست اجرا این توان به حدود 200 میلیون متر مکعب در سال افزایش خواهد یافت.
او تصریح کرد: با ساخته شدن پنج سد مطالعاتی خراسان شمالی نیز توان تنظیم آبهای سطحی این استان از 300 میلیون متر مکعب در سال فراتر خواهد رفت.
وی مجموع اعتبار مورد نیاز برای ساخت چهار سد در دست اجرا و شبکههای آبیاری پایین دست آنها در این استان را بیش از 1500 میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: تاکنون بخش اندکی از این اعتبار همزمان با اجرایی شدن این طرحها اختصاص یافته است.
او افزود: طرح ساخت سد گلول یکی از چهار سد جدید در دست اجرا در استان تاکنون در مجموع حدود 60 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و سه سد دیگر مراحل مقدماتی را می گذرانند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی طول شبکه های آبیاری و زهکشی ساخته شده در پایاب سدهای اسفراین، شیروان، چری و شورک را 158 هزار متر اعلام کرد و افزود: این شبکه ها در مجموع 14 هزار هکتار زمین کشاورزی پایاب سدهای استان را به صورت توسعه زمینهای آبی و یا بهبود آبیاری زمینهای دیم پوشش می دهند.
او گفت: شبکه آبیاری و زهکشی زمینهای پایاب سد شیروان با 80 کیلومتر طول، وسیعترین شبکه آبیاری در استان است که بیش از پنج هزار و 700 هکتار زمین را پوشش می دهد. وی افزود: حدود شش کیلومتر شبکه آبیاری و زهکشی نیز برای پوشش بیش از پنج هزار هکتار از زمینهای پایاب سد شیرین دره در دست ساخت است.
او اظهار داشت: علاوه بر این موارد حدود 125 کیلومتر شبکه آبیاری و زهکشی برای پوشش بیش از سه هزار هکتار از زمینهای پایاب چهار سد جدید که در استان در دست ساخت است ساخته می شود خواهد شد.
وی طول شبکه های آبیاری و زهکشی پنج سد در دست مطالعه استان را بیش از یکصد کیلومتر و وسعت زمینهای زیر پوشش این شبکه ها را حدود هشت هزار هکتار اعلام کرد.
آبهای زیرزمینی
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی، سهم آبخوانهای زیر زمینی از منابع آب تجدید پذیر استان 790 میلیون متر مکعب در سال است اما سالانه 890 میلیون متر مکعب آب از منابع زیر زمینی استان برداشت می شود.
وی افزود: استان خراسان شمالی 12 دشت دارد که چهار دشت آن به دلیل اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی برای توسعه بهره برداری از این منابع ممنوع اعلام شده است و سه دشت دیگر نیز به همین دلیل در وضعیت ممنوع بحرانی است.
به گفته او، در کل کشور 631 دشت وجود دارد که برای 183 دشت از این رقم وضعیت ممنوع اعلام شده و 41 دشت نیز ممنوع بحرانی است.
مهندس عامری اعلام کرد: برای کنترل مقدار برداشت از از منابع آب زیرزمینی، تجهیز چاههای آب به کنتورهای هوشمند در دستور کار این شرکت قرار دارد که 1500 کنتور در این زمینه تاکنون خریداری شده است و مراحل نصب 400 کنتور در دست اقدام است.
وی گفت: پرداخت هزینه نصب کنتورهای هوشمند برای مالکان چاههای برقدار به عهده دولت و برای چاههای بدون برق برعهده خود کشاورزان است.
طرحهای آبرسانی به شهرهای بزرگ استان
مهندس عامری در مورد طرحهای آبرسانی استان گفت: این شرکت از سال 1381 به این سو اجرای چند طرح میان مدت و بلند مدت با مجموع ظرفیت انتقال 46 میلیون متر مکعب آب در سال را برای آبرسانی به شهرهای بزرگ استان آغاز کرده است که در این مدت طرح میان مدت آبرسانی به شهر بجنورد در سال 1385 با حضور وزیر وقت نیرو به بهره برداری رسیده و بقیه در دست اجرا است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی افزود: طرح آبرسانی به شهر بجنورد از سد شیرین دره با ظرفیت انتقال 20 میلیون متر مکعب آب در سال، دو طرح آبرسانی به شهرهای شیروان و اسفراین از دو سد شیروان و اسفراین هر کدام به ترتیب با ظرفیت انتقال 9 و7 میلیون متر مکعب در سال و طرح آبرسانی به شهرهای گرمه و جاجرم با ظرفیت انتقال پنج میلیون متر مکعب در سال از طرحهای آبرسانی در دست اجرای این شرکت است.
او گفت: این طرحها شامل 125 کیلومتر خط انتقال، 45 هزار متر مکعب مخزن ذخیره آب، سه تصفیه خانه و چندین ایستگاه پمپاژ است. وی افزود: طرحهای آبرسانی به شهرهای آشخانه، فاروج و راز نیز با ظرفیت انتقال سالانه بیش از هشت میلیون متر مکعب آب و 51 کیلومتر خط انتقال از طرحهای در دست مطالعه این شرکت است.
وی اعلام کرد: طرح آبرسانی به شهر شیروان و طرح آب رسانی به شهر اسفراین از سدهای شیروان و اسفراین انشاا... امسال به بهره برداری می رسد و طرح آبرسانی به شهر بجنورد از سد شیرین دره نیز در صورت تخصیص اعتبار مورد نیاز تا پایان سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.
مهندس عامری مقدار اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این طرح را 600 میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: تاکنون برای طرح آبرسانی به شهر بجنورد از چاههای کلاته نقی و ارکان و همچنین طرح آبرسانی از سد شیرین دره در مجموع 300 میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.
وی خواستار همکاری مسوولان وزارت نیرو برای تسریع در اجرای این طرح شد.
پساب فاضلاب
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی گفت: با توجه به خشکسالی و کمبود بارندگی، استفاده از پساب تصفیه خانه فاضلاب این شهر فرصت کمیابی است که در صورت تصفیه صحیح می تواند علاوه بر کشاورزی برای تغذیه آبخوانهای زیرزمینی و پایداری لایه های زمین استفاده شود.
وی افزود: پساب تصفیه خانه فاضلاب بجنورد می تواند برای توسعه فضای سبز این شهر مورد استفاده قرار گیرد و در صورت تایید سازمان حفاظت محیط زیست، برای بعضی مصارف کشاورزی نیز قابل استفاده خواهد بود.
براساس داده های وب سایت شرکت و آب و فاضلاب شهری خراسان شمالی، تصفیه خانه شهر بجنورد برای دو فاز اجرایی و در مجموع برای 219 هزار نفر با ظرفیت 52900 متر مکعب در شبانه روز طراحی شده که فاز اول آن برای جمعیت 40000 نفر با ظرفیت بالغ بر 7600 متر مکعب در شبانه روز، حدود شش سال پیش به بهره برداری رسید و مدول دوم این تصفیه خانه که قرار است با ظرفیت 12000 متر مکعب در شبانه روز ، 57000 نفر را تحت پوشش قرار دهد.
مهندسی رودخانه ها
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی همچنین از پایان کار مطالعات حریم و بستر 600 کیلومتر از رودخانه های این استان خبر داد. مهندس عامری طول رودخانه های این استان را دو هزار و یکصد کیلومتر اعلام کرد و افزود: تعیین حد حریم و بستر 310 کیلومتر از رودخانه های این استان نیز در دست مطالعه است.
مهندس عامری گفت: مطالعه تعیین حد حریم وبستر یکهزار و 190 کیلومتر از رودخانه های این استان هم باقی مانده است که باید انجام شود. او اعتبار مورد نیاز برای مطالعه تعیین حد حریم و بستر هر کیلومتر از رودخانه ها را بیش از 30 میلیون ریال اعلام کرد.
وی همچنین از پایان کار ساماندهی 39 کیلومتر از رودخانه های خراسان شمالی خبر داد و گفت: 400 کیلومتر از رودخانه های این استان نیاز به ساماندهی دارد که برای این کار به بیش از دو هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
او با تاکید بر ساماندهی رودخانه های استان برای پیشگیری و مهار خسارت سیلابها اظهار داشت: ساماندهی 42 کیلومتر از رودخانه های استان در دست مطالعه است. به گفته او ساماندهی هر کیلومتر از رودخانه ها به بیش از پنج میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
این مسوول طول رودخانه های بازگشایی شده استان را بیش از 50 کیلومتر اعلام و تصریح کرد: 32 کیلومتر از این رقم مربوط به بازگشایی روخانه مرزی سومبار در مرز ایران و ترکمنستان و بقیه مربوط به رودخانه های داخلی است.
مهندس عامری افزود: حدود 200 کیلومتر از رودخانه های استان نیز نیاز به بازگشایی دارد.
اهداف بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی اهداف و برنامه های این شرکت را نیز اعلام کرد و گفت: مهار آبهای مرزی با اولویت آبهای مشترک، ایجاد تعادل در منابع آب زیرزمینی با هدف توسعه پایدار، تامین آب مورد نیاز بخشهای مختلف مصرف از طریق تنظیم و بهره برداری منابع آب ، اصلاح ساختار مصرف آب و افزایش سهم بخش صنعت از اهداف بلند مدت این شرکت است.
مهندس عامری،کنترل ، مهار وتنظیم جریانهای سطحی با احداث سدهای مخزنی، ایجاد تشکلهای بهره برداری آبهای زیرزمینی و شبکه های آبیاری، صدور سند ملی آب برای مصرف کنندگان بخش کشاورزی و اعمال سیاست نرخ گذاری مناسب آب با توجه به ارزش اقتصادی آن را از دیگر اهداف بلند مدت این شرکت برشمرد.
او گفت: ایجاد سازه های مهار آبهای مرزی، ساماندهی رودخانه مرزی سومبار، کنترل و مهار سیلابهای حوزه آبریز گرگانرود برای جلوگیری از تخریب جنگل گلستان، افزایش میانگین حجم آب تنظیم شده استان به رقم 189 میلیون متر مکعب در سال، تداوم ساخت شبکه های آبیاری و زهکشی پایاب سدها با پوشش8400 هکتار و بهبود وضعیت بهره برداری از منابع آب سطحی با احداث بندهای انحرافی و ایستگاه پمپاژ به ظرفیت بیش از 20 میلیون متر مکعب از مهمترین برنامه های میان مدت این شرکت است.
وی تامین آب شرب شهرهای اصلی استان ، اصلاح ساختار مصرف آب و کاهش سهم کشاورزی از 94 درصد به 87 درصد با افزایش بازدهی آب کشاورزی، ایجاد تشکلهای کشاورزی در پایین دست سدهای اسفراین، شیروان و شیرین دره ، تعیین حریم وبستر رودخانه های به میزان 750 کیلومتر از 2100 کیلومتر و ساماندهی و بازگشایی 50 کیلومتر از رودخانه های استان را از دیگر اهداف کوتاه مدت این شرکت اعلام کرد.
مهندس عامری گفت: اجرای سد مخزنی گلول، تکمیل شبکه های آبیاری و زهکشی سدهای اسفراین و شیرین دره، دریافت مجوز کمسیون ماده 32 و ردیف اجرایی برای چند طرح مهم مهار منابع آب استان، طرحهای آبرسانی به شهرهای گرمه وجاجرم، فاروج و آشخانه و ادامه اجرای طرحهای آبرسانی به شهرهای بجنورد، شیروان، اسفراین از طرحهای این شرکت در سال جاری است.
او افزود: این شرکت همچنین کار مطالعه تعیین حریم وبستر 600 کیلومتر از رودخانه های استان، تکمیل کار بازگشایی رودخانه مرزی سومبار به طول 30 کیلومتر، بازگشایی مسیلهای اطراف و داخل شهر بجنورد، ساماندهی رودخانه های مرزی و داخلی و تعادل بخشی کسری مخزن دشتهای استان به میزان 5 درصد را در دستور کار سال جاری خود دارد.