به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی، مهندس سید عقیل مرتضوی گفت: این شرکت با وجود محدودیت منابع و تداوم کم بارشی طی سالهای اخیر در سایه همراهی، تعامل و همفکری مسئولان ارشد استان و تلاش بی وقفه کارکنان، دستاوردها و افتخارات متعددی داشته است.
وی افزود: افتتاح رسمی پروژه علاج بخشی سد اسفراین، آبگیری اولیه سد در دست ساخت گلمندره، اخذ مجوز ماده 23 و ردیف اجرایی طرح انتقال آب سرانی به شهرهای استان، تسریع در عملیات اجرایی سد بش قارداش، لایروبی و بازگشایی 20 کیلومتر از رودخانه‌ها و مسیلها استان و رفع تصرف 29 هکتار از زمینهای حریم و بستر رودخانه‌های استان از جمله مهمترین این دستاوردها در سال 1402 هستند.
او توضیح داد: اخذ مصوبه ماده 23 برای انتقال آب زیرزمینی مناطق دوردست استان به منظور تامین آب شرب شهرها و دریافت ردیف اجرایی و بودجه مصوب به مبلغ 400 میلیارد تومان یکی از مهمترین دستاوردهای این شرکت طی یکسال اخیر است.
وی بیان کرد: بهره برداری رسمی از پروژه علاج بخشی سد بیدواز اسفراین به عنوان یکی از مصوبات دوساله سفر رییس جمهوری بود که در کمتر از پنج ماه تکمیل و به صورت عملیاتی با تمام ظرفیت آبگیری شد و همزمان با یوم الله 22 بهمن با حضور معاون محترم رییس جمهوری به صورت رسمی به بهره‌برداری رسید.
او کل اعتبار هزینه شده برای پروژه علاج بخشی سد اسفراین را 180 میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: فعالیتهای میدانی، پایشی و کنترلی مربوط به پروژه علاج بخشی سد بیدواز اسفراین از سال 1393 و عملیات اجرایی علاج بخشی این سد در اوایل سال 1395 آغاز شد و در اواسط سال 1402 به پایان رسید.
وی با اشاره به آبگیری اولیه سد گلمندره در سال گذشته، خاطرنشان کرد: با توجه به اهتمام دولت سیزدهم طی دو سال اخیر در تصویب و ابلاغ اعتبارات مورد نیاز، تکمیل ساخت این سد در اولویتهای دولت سیزدهم قرار گرفته بود که به یاری خدا عملیات اجرایی آن به بیش از 93 درصد رسید و در سیلاب اواخر سال گذشته به صورت عملیاتی آبگیری و مانع بروز خسارت گسترده جانی و مالی در منطقه شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی، گنجایش ذخیره سازی آب در مخزن سد گلمندره را 28 میلیون و 700 هزار متر مکعب آب ذکر کرد و گفت: هدف از ساخت این سد، کنترل سیلاب ورودی به جنگل گلستان، بهبود وضعیت کشاورزی در اراضی پایاب و رونق وضعیت صنعت و اقتصاد در منطقه است.
مهندس مرتضوی اظهار داشت: با بهره برداری از این سد سالانه 9 میلیون و 300 هزار متر مکعب آب برای پوشش یکهزار هکتار از زمینهای پایین دست تنظیم می شود.
او با اشاره ذخایر سدهای در دست بهره برداری استان، اعلام کرد: در سال 1402 بیش از 41 میلیون متر مکعب آب از ذخایر سدهای استان برای مصارف کشاورزی و شرب و صنعت، تحویل توزیع کنندگان و مصرف کنندگان شده است.
وی گفت: این میزان آب از سدهای شیرین دره در مانه و سملقان، بارزو و گلول در شیروان، بیدواز در اسفراین، چری در فاروج و دو سد چندیر و غلامان در رازوجرگلان و در شرایطی تامین و تحویل شده است که استان طی چند سال اخیر در شرایط خشکسالی و کم بارشی به سر می برد.
مهندس مرتضوی با اشاره به شعار سال گذشته مقام معظم رهبری در راستای رشد تولید، اعلام کرد: در سال گذشته 76 مجوز برداشت از منابع آب برای فعالیتهای تولیدی در سال 1402 در راستای تحقق شعار سال و رشد تولید در استان صادر شد.
او گفت: با صدور این مجوزها، اجازه برداشت سالانه بیش از 500 هزار متر مکعب آب برای فعالیتهای تولیدی در استان داده شده است.
وی توضیح داد: مجوز برداشت 54 درصد منابع تخصیصی در سال گذشته با حجم بیش از 272 هزار متر مکعب در سال برای تامین آب مورد نیاز کارخانه ها و کارگاههای تولیدی، 15 درصد منابع برای مراکز پرورش دام و طیور، حدود چهار درصد برای گلخانه و کشت گیاهان دارویی و 27 درصد منابع نیز برای خدمات و سایر مصارف اختصاص یافته است.
وی با اشاره به محدودیت منابع آب خراسان شمالی با توجه به تداوم خشکسالی و کم بارشی در این استان، بر ضرورت استفاده بهینه از منابع آب موجود تاکید کرد و گفت: مخازن آب زیرزمینی این استان سالانه بین 65 تا 95 میلیون متر مکعب کسری دارند و به عبارتی این میزان بیش از مقدار تغذیه آبخوانها (بارندگی های موثر) از این منابع در سال برداشت می شود.
مهندس مرتضوی تصریح کرد: حجم تجمیعی کسری مخازن آب زیرزمینی استان طی چند دهه اخیر به بیش از دو میلیارد متر مکعب رسیده است و این وضعیت، ضرورت بیش از پیش عزم عمومی برای تعادل بخشی منابع و مصارف آب استان را خاطرنشان می کند.
او همچنین با اشاره به تعداد چاههای دارای پروانه بهره برداری از منابع آب زیرزمینی و شمار چاههای غیرمجاز در استان، خاطرنشان کرد: مجموع اضافه برداشت آب از چاههای مجاز استان سه برابر مجموع برداشت آب از چاههای غیرمجاز است و وزارت نیرو از طریق توانیر به صورت متمرکز کنترل اضافه برداشتها را در دستور کار دارد و برق این چاهها را قطع می کند.
او گفت: این شرکت در سال گذشته 230 حلقه چاه غیرمجاز آب را بسته و با این کار از برداشت غیرمجاز آب زیرزمینی از این چاهها جلوگیری شده است.
وی کنترل خسارات سیلاب در مناطق مهم حاشیه رودخانه ها و مسیلهای استان را از دیگر اقدامات این شرکت ذکر کرد و گفت: استان خراسان شمالی شش هزار و 600 کیلومتر رودخانه و مسیل دارد که دو هزار و 200 کیلومتر آن را رودخانه ها و مسیلهای مهم تشکیل می دهند که در سال گذشته حدود 20 کیلومتر از رودخانه‌ها و مسیلهای مهم استان لایروبی و بازگشایی شده است.
او افزود: در سال گذشته بخشهای از رودخانه اترک و همچنین مسیلهای اصلی شهر بجنورد به منظور هدایت سیلاب و کاهش خسارات، بازگشایی و لایروبی شده است.
وی طول شاخه اصلی رودخانه اترک در استان خراسان شمالی را 235 کیلومتر ذکر کرد و تصریح کرد: بر اساس اولویت بندی و ضرورتها، 60 کیلومتر از طول این رودخانه نیاز به لایروبی و بازگشایی دارد.
وی بیان کرد: از کل رودخانه ها و مسیلهای استان در مجموع تاکنون 154 کیلومتر بازگشایی و لایروبی شده که برخی رودخانه ها و مسیلها در برخی نقاط به دلیل اهمیت مکانی، چندین بار لایروبی شده اند و در شرایط کنونی 650 کیلومتر از رودخانه ها و مسیلهای استان نیاز به لایروبی و بازگشایی دارند.
او مجموع طول رودخانه ها و مسیلهای ساماندهی شده استان تاکنون را 88 کیلومتر ذکر کرد و گفت: 400 کیلومتر از رودخانه ها و مسیلهای استان نیز نیاز به ساماندهی دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی گفت: تاکنون هشت سد با مجموع گنجایش ذخیره حدود 230 میلیون متر مکعب آب و 10 بند انحرافی در این استان ساخته شده و ساخت پنج سد جدید و شبکه های آبیاری پایاب آنها نیز در دست اجرا است.
مهندس مرتضوی اظهار داشت: تامین پایدار منابع آب شرب و بهداشت مردم استان از ماموریتهای ذاتی شرکت آب منطقه‌ای است که این شرکت از بدو تاسیس تاکنون سه طرح بزرگ آبرسانی به شهرهای بجنورد، شیروان و اسفراین از سدهای شیرین‌دره، بارزو و بیدواز و همچنین طرح آبرسانی از منابع آب با کیفیت منطقه به شهرهای گرمه و جاجرم را در مجموع با بیش از 156 کیلومتر خط انتقال اجرا کرده و طرح بزرگ تامین و انتقال آب زیرزمینی از مناطق شمالی استان به شهرهای خراسان شمالی را با احداث 230 کیلومتر خط انتقال در دستور کار دارد که وزارت نیرو با تخصیص و انتقال سالانه 40 میلیون متر مکعب آب زیرزمینی در این زمینه موافقت کرده است و به یاری خدا با اختصاص اعتبارات مورد نیاز، این طرح نیز اجرایی خواهد شد.
وی افزود: برای بهبود و توسعه آبیاری زمینهای پایاب سدهای خراسان شمالی تاکنون حدود 22 هزار هکتار زمین کشاورزی در پایاب سدهای استان زیر پوشش شبکه های آبیاری رفته است.
او گفت: استفاده بی رویه منابع آب زیرزمینی در خراسان شمالی تاکنون موجب افت سطح آب و کسری مخازن این منابع در مجموع به مقدار بیش از دو میلیارد متر مکعب شده است.
وی بیان کرد: برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی در استان خراسان شمالی، کل چاههای کشاورزی برقی این استان به تعداد یکهزار و 189 حلقه به شمارشگرهای هوشمند آب و برق تجهیز شده و دو هزار و 183 حلقه چاه غیرمجاز نیز مسدود شده است.
او در پایان این نشست خبری خاطرنشان کرد: تحقق اهداف طرح احیا و تعادل بخشی برای حفاظت از منابع حیاتی آب، مستلزم همراهی بهره برداران است و به همین منظور برای همراهی مردم در طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب، پروژه های مختلفی از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران پیش بینی شده است که برگزاری نشستهای اطلاع رسانی با گروههای مرجع و قشرهای مختلف موثر جامعه و طرح دانش آموزی نجات آب از این جمله است.
او گفت: با اجرای طرح دانش آموزی نجات آب طی سالهای اخیر تاکنون بیش از 300 هزار دانش آموز در پایه های هفتم، هشتم و نهم تحصیلی زیر پوشش آموزشهای آشنایی با منابع آب قرار گرفته اند و بر اساس آزمونهای معتبر سطح آگاهی آنها بیش از 18 درصد افزایش یافته است.
وی افزود: در راستای پروژه اطلاع رسانی و فرهنگ سازی منابع آب برای گروه های مختلف بهره بردار از منابع آب استان خراسان شمالی، تاکنون نشستهای آموزشی متعددی با اقشار مختلف و موثر جامعه شامل بهره‌برداران منابع آب، نخبگان استانی، مقامات قضایی، زنان روستایی و روحانیون خراسان شمالی برگزار شده و براساس گزارشهای رسمی، شرکت آب منطقه ای استان خراسان شمالی پیشرو اجرای طرحهای فرهنگ سازی و اطلاع‌رسانی منابع آب در سطح کشور است.
پس از نشست خبری مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی، خبرنگاران و نمایندگان وسایل ارتباط جمعی استان از پروژه در دست اجرای سد و بند انحرافی بش قارداش و همچنین ساماندهی مسیل کال پسته در منطقه جوادیه بجنورد بازدید کردند.
